Ovu knjigu posvećujem svim mojim pretcima zahvaljujući kojima i ja postojim ali i živim srodnicima sa kojima djelim neraskidivu sponu života, te onaj prekrasni osjećaj pripadnosti jednom neupitnom indentitetu, usprkos višestoljetnim razlikama, koje su nam nametnuli tuđini na našoj zemlji.   

 

 

U periodu od 1770 do 1800 godine vrši se naseljavanje Pakraca i okoline. U mestu Sikač nastanjuju se hrvatske porodice  iz Like: Abramović, Biljan, Brajdić, Crnković, Dosović, Juraić, Karlović, Marjanić, Marković, Munić, Pavičić, Penezić, Peršin, Plažanin, Požega, Radošević, Rendić, Šafer, Šuta, Turković, Varat, Vitina…u isto vreme se doseljavaju i pravoslavne obitelji sa teritorije Bosne: Alojević, Andrlić, Gavrilović, Kreić, Sekulić, Snjegović i Vujić.  

Ono što je primetno jeste da su doseljeni Sekulići sa teritorije Bosne uglavnom pravoslavci te sam poveden tragovima nekih migracija prema Bosanskoj Posavini opet naišao na nove tragove. O doseljenicima nastanjenim u selu Donji Rahić, u srcu Bosanske Posavine do 1877 godine nije bilo pravoslavaca. 1885 godine ih je 50, 1910 godine je 170 ( sa stanovnicima u Grbavici i Plazalju ) dok u samom selu Donji Rahić 1932 godine ima svega 68 pravoslavaca. U popisu pravoslavnih obitelji pred izbijanje Domovinskog rata u Hrvatskoj, na putu prema Lipovcu je bilo 6 kuća Sekulića, koje su nekad pripadale pravoslavnoj parohiji u Bukviku a sada pripadaju brčanskoj parohiji.  

Neki pisci na osnovu uvida u vlastito poreklo sa osvrtom unatrag do trećeg kolena smatraju da je prezime Sekulić autohtono na teritoriji Bosne. “Prezime Sekulić potiče iz Bosne; neki davni predak doselio se u Koprivinu i zasnovao porodicu, oduvek su se bavili zemljoradnjom i vinogradarstvom”.  Na žalost, pisac ovih redova nije dao detaljnije podatke o svom pretku Po nekim tragovima, “porodice sa prezimenom Veselica vode svoje poreklo od Sekulića, koji su poreklom sa teritorije današnja Crne Gore.”  U ovu skupinu koja proističe iz rodova Sekulića su porodice: Lalić – Prica – Šijan, koji su se doselili u Bosansku krajinu iz Korenice u Lici. U ovu skupinu rodova, zabeležena su prezimena doseljenika kao što su: Sekulići, Veselice, Šijani, Baslači, Vujinovići, Miljkovići, Zubovići, Srijemci i Lalići. Svi od reda slave Sv.arhangela Mihaila – Aranđelovdan kao svoju Krsnu slavu.  

 

Teorije o patronomističkoj matrici Sekulića

Nasuprot do sada iznetim dokazima o brojnim rodovima Sekulića koji kao potomci antičkih Grko – sikula baštine i ime i rasni kod kroz snažno utisnuti romanski kulturološki pečat, postoje i teorije koje u suženom viđenju ne uključuju tragove iz antičkog perioda a koji su prisutni i na Siciliji i na jadranskoj obali te njenom zaleđu što se pokazalo kao neosporna činjenica. Prostor koji je otvoren za neke teorije o patronomističkoj matrici Sekulića leži ipak u činjenici da nisu svi nosioci ovog prezimena potomci sikulskih kolonista. Međutim i pored ovakvih shvatanja, zagovornici patronomističke teorije ne osporavaju očiti romanski karakter potencijalnog osnivača ili rodonačelnika današnjih Sekulića, kojih je po nekim teorijama svega nekoliko. “Pred najezdom turskom uzmicalo je sve što je moglo. Naročito se beše uskomešao romanski elemenat. Makedo – rumunji, koji se na vrijeme ne skloniše ili na sjever u Rumunjsku među suplemenike, ili na jug u Grčku, uzmicali su pred Turcima na zapad. Oni tako stigoše u naše krajeve i dopriješe u samo primorje.”  Ovi Makedonski Rumuni su poznati u hrvatskoj terminologiji i kao Cincari ili Kućo – vlasi, koji su iza sebe ostavili mnoštvo tragova koji su naročito uočljivi u lingvistici. Njihov romanski postponirani član “ul” i nastavak reči “or” očuvali su se u nekim našim imenima – kao što su: Durmitor,Kapor, Tudor itd. Na osnovu ovih lingvističkih tragova, uočava se vlaška osnova u ličnim imenima kao što su: Dančul, Drakul, Radul, Sekul, Stančul  itd. o čemu je već bilo reči, te su na osnovu ovih korena, nastala naša patronomistička imena – prezimena izvedena na osnovu ličnog imena od kojih su u ovom slučaju: Dančulović, Radulović, Sekulović ili Sekulić. Drakulić  itd. “Ove cincarske jezičke osobine, sretoše se sa udomaćenim na zapadu imenima na “iš” i “aš” – kao što su: Ivaniš, Dragaš, Matijaš, Tomaš i dr. od kojih su isto tako nastala neka od naših prezimena.  Ovakva tumačenja mogu biti tačna u izvesnoj meri i neosporno je da su neka naša prezimena nastala na osnovu ove patronomističke matrice. Sa druge strane imamo mnoštvo  jačih tragova koji se po istoj matrici ne mogu vezati za jednog ili više osnivača već za jedan  narod, čemu se naročito odupiru  nacionalisti, jer izuzetna brojnost rodova koji u svom prezimenu nose koren imena Sekul – Sikul a čijih varijacija ima 15 između ukupno 70 - opovrgavaju teorije izgrađene na patronomističkoj matrici kao marginalnim dokazima.

DALJIM TRAGOVIMA SEKULIĆA U AUSTROUGARSKOJ  OD 1758 DO 1918.

Jakov Sekulić

Na sednici Magistrata grada Subotice 28.aprila 1758.kojoj su prisustvovali sudija Ivan Vojnić (Ioannis Vojnich) i senatori: Petar Mukić (Petrus Mukich), Grga Križanović (Gregorius Krizsanovich), Luka Vojnić (Lukas Vojnich), Marko Skenderović (Marcus Skenderovich) i drugi, razmatrali su sledeće predmete: Pod rednim brojem 3.stoji da su tom prilikom izabrani „Miško Toteljević (Misko Totelyevich) i Jakov Sekulić (Iacov Sekulich) za čuvare polja sa tri krajcare plate po svakoj životinji koju uhvate u usevima“.  U dokumentima Magistrata se naš Jakov Sekulić pominje pet meseci kasnije, naime 15.septembra 1758. na sednici Magistrata su u istom sastavu sudije i senatora, odlučili da se pod tačkom 1. „Kažnjava Jakov Sekulić ( Iacov Sekulich ) plaćanjem troškova lečenja povređenih prilikom tuče u kojoj je učestvovao“.  

Sekulići među pokrštenim Neretvanima

U pronalaženju tragova rodova Sekulića takođe je značajno i svedočanstvo o masovnom prevođenju Neretvljana iz pravoslavne u rimokatoličku veru tokom 18 stoleća. U svojim zapisima Chronicon arhiviale conventus Sanctae Mariae Zaostrogiensis, Venetiis, 1770... fratar Luka Vladimirović se hvalio kako je i sam potomak srpske kraljevske loze. Sa posebnim uvažavanjem je naveo imena rimokatoličkih sveštenika na prostoru Neretvljanske oblasti, koji su se istakli u misionarskom radu prevođenja pravoslavaca u rimokatoličku veru. Nadalje je sa ponosom izložio kako su ugledne srpske porodice primile rimokatoličku veru među kojima su: Miletić, Vidović, Vuletić, Martinović, Knežević, Milošević, Savić, Popović, Orašnjak, Tadić, Rajčević, Bilešanin ( Bjeliš ). U svome delu se fratar pohvalio kako je sam preveo na rimokatoličanstvo sledeće rodove: Brkić, Zubičević, Laurić, Sekulić, Pavković, Sandić, Milovac, Mostarac... 

Kao posledica prakse nenasilnog prevođenja pravoslavnih u katoličanstvo ostao je i jedan specifikum, gde su konvertiti nastavili slaviti svoje Krsne slave, zadržavajući time svest o svom plemenskom ili nacionalnom poreklu. Ovaj specifikum je bio uočljiv samo u onim oblastima gde je stanovništvo bilo po narodnosti dominantno srpsko, čiju narodnost rimokatolička crkva nije u početku potirala. Neki srpski pisci su se bavili pitanjem slavljenja krsne slave u rimokatolika a osobito su značajna istraživanja Braovića ove pojave s početka 20 stoleća u kojima je on istraživao ovu pojavu u selima oko Makarske. U popisima rimokatoličkih rodova, na ovom području koji su zadržali ovaj tipično pravoslavno - srpski običaj nije uočeno i zabeleženo prisustvo Sekulića. 

Iza pitanja o prekrštavanju Hercegovaca iz pravoslavne u rimokatoličku veru postoji duboka podloga turbulentnih povesnih zbivanja, koja se ne mogu posmatrati tako što bi izvesni period istrgli iz konteksta jedne opšte pojave. Pošteno bi se trebali upitati šta se to događalo sa Neretvljanskom oblašću pre 18 stoleća? Po nekim srpskim piscima se iznosi teza kako je rimokatolička ( latinska ) vera tek u 16 stoleću počela „da pušta dublje korene u današnjoj oblasti zapadne Hercegovine“.

Ovakvim tvrdnjama se stvara utisak kako je prostor zapadne Hercegovine od desne obale Neretve, na jugu do Jadranske obale a na severu obodima preko Ramske doline, Duvanjskog i Livanjskog polja bio potpuno izolovan i imun na uticaje rimokatoličke crkve tokom više od 600 godina. Ukoliko bi prihvatili činjenicu da se ovde spomenuta područja u znatnoj meri poklapaju sa teritorijom stare Paganije, onda se moramo zapitati i o Neretvljanima kao pretcima današnjih Hercegovaca, koji u vreme formiranja svoje kneževine nisu bili ni rimokatolici ni pravoslavci. 

 

Sekulići iz Like u Banatu

Banatsko selo Jabuka, bilo je 1770. uključeno u sastav Glogoljske čete 12.te nemačko – banatske regimente, dok je u duhovnom pogledu pripadalo pod rimokatoličku Čanadsko – temišvarsku biskupiju. Prvi doseljenici, uglavnom Nemci počeli su se doseljavati početkom 1770. Od tada traje i proces iseljavanja Srba, koji je aktuelan i tokom 1783. Istovremeno se naseljavaju i Hrvati iz različitih delova hrvatske i slavonske Vojne krajine te u manjem broju iz drugih graničarskih banatskih naselja. U mestu je 1788. Zabeleženo 200 graničarskih kuća. Iste godine, Turci su tokom jednog pohoda zapalili 14 kuća, oficirski stan i katoličku crkvu, koja je kasnije bila obnovljena. 

U matičnim knjigama su bili zavedeni doseljeni hrvatski rodovi sa mestom njihovog porekla, te je i između ostalih upisan i Sekulić iz Ričica kod Lovinca (von Ritschitza/Lika ).  

 

Nicolaus Sekulich 

Ogulinska narodna graničarska pešačka regimenta nastala je preuređenjem Vojne krajine iz ogulinske tourijske i tržačke kapetanije 1746.godine. Popis oficira austrijske vojske po godinama izrađen je na osnovu vojnog shematizma, te se za 1831.godinu u njemu nalaze upisani kapetani: Franz Sussman, Emanuel Budisavlievich von Predor, Joseph Knohr, Nicolaus Sekulich ( Nikola Sekulić ) Wilhelm Martersteig, Jozeph Turson, Franz Czindrich i Demian Czekinovich. 

U dostupnim spiskovima iz 1835.godine u Beču (Wienu) se nalaze kratki podaci o članovima Carske austrijske porodice, visokih oficira, plemića i drugih pripadnika austrijske vojske sa opisima dobijenih vojnih odlikovanja između kojih se spominju:“GIR 13. Sekulit, Stopkan, U (Ublanen – regimenten?), te GIR 7. Sekulick, George (Feld-Artillerie)...“  u spisku carske i kraljevske gospode se spominju još Sekulits Stephan i Sekulits Milutin.  Na osnovu oblika prezimena, ova poslednja dva Sekulića su po svim prilikama pripadali nekoj od ugarskih vojnih jedinica pod vrhovnim zapovedništvom austrijske vojske. Među ugarskim Sekulićima, spominje se i Sekulic Rudolf, szds. 1835.godine u mestu Károlyváros gde je kao rod vojske u kom je služio navedeno u skraćenicama es. Kir.27.gye. 

István Szekulits

U popisu ugarskih oficira je ubeležen i Szekulits (Sekulits) István (1810-1885) gde je zapisano u originalnom tekstu: “fűhadnagy a cs.kir.62.gyalogeszerben a szabádsagharco soran honvéd azredis, hedosztályparacsnok, várfogságot szenved, késöbb az osztrák rendörség ögynöke.” Dakle, ovaj Sekulić je bio Carski poručnik kraljevske (Ugarske) šestesetidruge pešadijske regimente, armijski pukovnik tokom rata za nezavisnost , zapovednik divizije; izbavljen iz tamnice u dvorcu, kasnije policijski agent Austrije.

Sekulićeva brigada Ugarske vojske

U pregledu pokreta i rasporeda austrijskih i ugarskih revolucionarnih trupa tokom bitke kod Kápolne 26 -27. februara 1849.godine, u sastavu ugarskih snaga je bila i Sekulićeva brigada u jačini od 3.100 vojnika, koja je 26.februara 1849 u 12.00h zauzela položaj zapadno od reke Tarne. Ova je brigada bila delom II korpusa istočne divizije pobunjeničke mađarske vojske koja je pokušala da tokom dvodnevnih borbi zaustavi prodor austrijskih carskih trupa koje su planirano nastupale u pravcu Debrecina. Tokom ovih borbi Austrijanci su uspeli da potisnu mađarske snage ali nisu bili dovoljno snažni da izvrše neki odlučniji nastup. Iako su bili primorani na povlačenje, Mađari su uspeli da poraze delove austrijskih trupa i da se povuku na vreme kako ne bi bili dramatično poraženi. Nakon bitke austrijski feldmaršal Fürst Windisch – Gratz u svom izveštaju navodi kako je slomio otpor svih pobunjenika te je u izveštaju svome caru napisao:”Horde pobunjenika su poražene kod Kápolne u velikom broju. Gonio sam ih i uništio njihovu glavninu. Ostali su pobegli preko Tise. Nadam se da ću u Debrecin stići za par dana i zauzeti položaj.”  Događaji koji su međutim usledili u iduća dva meseca su pokazali da su njegove procene bile pogrešne. Mađari su u ovoj bitci po nekim procenama ipak izvukli taktičku pobedu. 

Joso Sekulić

U popisu austrougarskih vojnika koji su poginuli na istočnom frontu tokom zimske bitke za Karpate u periodu od januara do aprila 1915.godine, upisan je i vojnik Joso Sekulić iz Like.  Na osnovu njegovog imena, očito je ovaj Sekulić  pripadao ogranku brojnih katoličkih rodova Sekulića u hrvatskoj Lici.